Τα ρήματα - Η μεταβολή στη ζωή μας

Η μεταβολή στη ζωή μας

Ενώ με τις οντότητες (που συμβολίζονται με τα ονόματα) εκφράζουμε τη σταθερότητα, με τα ρήματα εκφράζουμε την αντίληψή μας για τη μεταβολή.

Μιλάμε για μεταβολή, όταν αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι αλλάζει· όταν αισθανόμαστε ότι, στο περιβάλλον μας ή στον εσωτερικό μας κόσμο, παρουσιάζεται μια κατάσταση διαφορετική απ’ αυτή που γνωρίζαμε μέχρι τώρα.

Αναλογιστείτε μόνο πόσες μεταβολές παρατηρούμε γύρω μας και μέσα μας:
Η εναλλαγή ημέρας και νύχτας, οι εποχές, η επιτάχυνση του αυτοκινήτου ή της μηχανής μας, η αλλαγή των συναισθημάτων και της διάθεσής μας είναι μερικές απ’ αυτές.

Η αίσθηση της μεταβολής μάς δίνει τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσουμε τη διαφορά και την αλλαγή· να συνειδητοποιήσουμε δηλαδή ότι βρισκόμαστε μπροστά σε δύο διαφορετικές καταστάσεις και να συγκρίνουμε αυτήν που προηγήθηκε με αυτήν που ακολουθεί.

Ανεξάρτητα από το αν η διαφορά τους είναι ποιοτική ή ποσοτική, αυτό που αισθανόμαστε είναι το πέρασμα, η ροή του χρόνου.

Οντότητες, δραστηριότητες, καταστάσεις, σχέσεις

Η λέξη "μετέχω" θα σας βοηθήσει να καταλάβετε πώς συνδέονται τα ονόματα με τα ρήματα, δηλαδή οι οντότητες με τις δραστηριότητες ή τις καταστάσεις. Μια δραστηριότητα δεν εξελίσσεται μόνη της! Μετέχουν σ’ αυτήν μία ή περισσότερες οντότητες.

Ένα παράδειγμα. Ας πούμε ότι το όνομά σας είναι Γιώργος. Όταν θέλω να περιγράψω τον βηματισμό σας μέσα στο δωμάτιο, θα πω: "Ο Γιώργος περπατάει". Μ’ αυτόν τον τρόπο, λέω τι κάνετε· σε ποια δραστηριότητα μετέχετε. Το ίδιο ισχύει και για μια κατάσταση. Όταν λέω την πρόταση "Ο Γιώργος κάθεται", παρουσιάζω μια κατάσταση που βιώνετε.

Αυτό σημαίνει ότι --καθώς προσπαθούμε να περιγράψουμε και να κατανοήσουμε όσα συμβαίνουν γύρω μας-- αντιλαμβανόμαστε ότι οι οντότητες δεν συμπεριφέρονται άναρχα, αλλά ότι μετέχουν σε δραστηριότητες και έχουν ρόλους μέσα σ’ αυτές: Μπορεί να προκαλούν μια δραστηριότητα ή να την υφίστανται.

Κάτι ανάλογο ισχύει και για τις δραστηριότητες: Η αφετηρία και η κατάληξή τους τοποθετούνται στον χώρο και τον χρόνο. Έχουν δηλαδή ένα πριν και ένα μετά· μια αρχή και ίσως ένα τέλος.

Δεν προσεγγίζουμε, λοιπόν, χωριστά οντότητες και δραστηριότητες. Αντίθετα, τις βλέπουμε να συνυφαίνονται και να συνθέτουν γεγονότα (διάγραμμα 1).

Με τα ρήματα όμως δεν εκφράζουμε μόνο τη δραστηριότητα και τη διαδικασία στην οποία μετέχει μια οντότητα ή την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Εκφράζουμε και τη σχέση που έχει μια οντότητα με άλλες.

• Ο Διονύσιος Σολωμός είναι μεγάλος ποιητής.

Εδώ, αποδίδουμε μια ιδιότητα (πολύ μεγάλος ποιητής) στην οντότητα για την οποία μιλάμε (Ο Διονύσιος Σολωμός) και ταυτόχρονα την εντάσσουμε σε μια κατηγορία, σε ένα σύνολο. Ουσιαστικά, δηλώνουμε ότι ο Διονύσιος Σολωμός ανήκει στην κατηγορία των μεγάλων ποιητών.