Οι οντότητες
Ίσως σας φαίνεται δύσκολη η λέξη οντότητα. Θα την εξηγήσουμε αμέσως. Οντότητα δεν είναι απλώς κάτι που υπάρχει. Είναι οτιδήποτε (πρόσωπο, ζώο, φυτό, πράγμα, ιδέα) αντιλαμβανόμαστε να έχει ένα σαφές περίγραμμα.
Όταν, για παράδειγμα, χρησιμοποιούμε ονόματα όπως τετράγωνο και κύκλος (Εικόνα 1), αναφερόμαστε σε οντότητες-σχήματα-μορφές που έχουν σαφή περιγράμματα και καταλαμβάνουν μια σαφώς καθορισμένη, οριοθετημένη, περιοχή στον χώρο των δύο διαστάσεων.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και όταν χρησιμοποιούμε ονόματα όπως "Τετάρτη", "Πέμπτη", "Ιανουάριος", "αιώνας": Αναφερόμαστε σε σαφείς, σταθερές και οριοθετημένες περιοχές του χρόνου. Με τα ονόματα "πρόταση", "παράγραφος", "ενότητα", "κεφάλαιο" συμβολίζουμε οντότητες που αντιπροσωπεύουν συγκεκριμένα τμήματα ενός κειμένου.
Με τα ονόματα, λοιπόν, συμβολίζουμε οντότητες που μπορούμε να προσεγγίσουμε, κατ’ αρχάς με τις αισθήσεις μας. Ένας γλάρος, ένα τετράπλευρο, ένα άλογο είναι μερικές απ’ αυτές. (Προσέξτε τα περιγράμματα στην εικόνα 2).
Με τα ονόματα συμβολίζουμε και αφηρημένες οντότητες, όπως η "ειλικρίνεια", η "αφοσίωση", η "ελπίδα", η "τιμιότητα" κτλ. Τις οντότητες αυτές τις προσεγγίζουμε πιο δύσκολα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι πρέπει να περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να τις κατανοήσουμε.
Παρ’ όλα αυτά, δεν παύουν ένα έχουν στη σκέψη μας ένα σαφές περίγραμμα. Αν, για παράδειγμα, σας πουν ότι η "τιμιότητα" σχετίζεται με το ψέμα και την κλοπή, θα διαφωνήσετε. Αυτό σημαίνει ότι η "τιμιότητα" περιλαμβάνει συμπεριφορές και γνωρίσματα (όπως η ειλικρίνεια, η ευθύτητα και η υπευθυνότητα) που αποκλείουν την κλοπή και το ψέμα. (Eικόνα 3).
Ονόματα έχουν και οι οντότητες που αποτελούν δημιουργήματα της φαντασίας μας. Σκεφτείτε τα παραμύθια που έχετε ακούσει, τα κινούμενα σχέδια, τα κόμικς που έχετε διαβάσει, και τη μυθολογία.
Πρωταγωνιστές είναι ευφυή ποντικάκια, φθονερές γάτες, δυστυχισμένα βατραχάκια και λυπημένοι πρίγκιπες, νεράιδες και μάγισσες, άντρες-νυχτερίδες, γυναίκες-αράχνες, κένταυροι, ποτάμια που γεννιούνται από θεούς, και τόσα άλλα όντα.
Οντότητες είναι και πρόσωπα ή αντικείμενα που είχαν κάποτε φυσική παρουσία, την έχασαν αργότερα, αλλά συνεχίζουν να υπάρχουν στη μνήμη και τη σκέψη μας. Για παράδειγμα, ο "Τιτανικός"· το πλοίο που καθελκύστηκε το 1912 και βυθίστηκε στις 15 Απριλίου του ίδιου χρόνου παρασύροντας στον βυθό εκατοντάδες ανθρώπους.
Το 1977, γυρίστηκε μία ακόμη ταινία με θέμα το θρυλικό πλοίο --αυτή τη φορά, με σκηνοθέτη τον James Cameron (Τζέιμς Κάμερον) και πρωταγωνιστές τον Leonardo Di Caprio (Λεονάρντο ντι Κάπριο) και την Kate Winslet (Κέϊτ Γουίνσλετ).
Πολλοί είπαν ότι πρόκειται για αριστούργημα· άλλοι τη χαρακτήρισαν καλοστημένο τρίωρο χολιγουντιανό μελό. Ανεξάρτητα, πάντως, από τη γνώμη που έχουμε, το όνομα "Τιτανικός" έχει καταχωριστεί στη μνήμη μας.
Προσέξτε. Η παράγραφος που μόλις διαβάσατε αναφέρεται στον "Τιτανικό".
Βλέπετε πόσα ονόματα και δραστηριότητες συνδέονται μ’ αυτόν. Ακόμη και το γεγονός, λοιπόν, ότι συζητάμε για το πλοίο 'Τιτανικός" --που δεν έχει πλέον φυσική παρουσία, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει στη μνήμη μας-- το μετατρέπει σε οντότητα.
