Ο ενεστώτας στη ζωή μας
Ο ενεστώτας είναι από τους πιο σύνθετους ρηματικούς χρόνους. Στην ελληνική γλώσσα, τυπικά, τον χρησιμοποιούμε για να συμβολίσουμε ένα γεγονός που εξελίσσεται τη στιγμή που μιλάμε –-δηλαδή στο παρόν. Αυτός είναι ο λόγος που τον κατατάσσουμε στους εξακολουθητικούς ρηματικούς χρόνους.
Όταν όμως μιλάμε για ένα γεγονός που συμβαίνει στο παρόν (όποια και αν είναι η διάρκειά του), δεν θα πρέπει να σκεφτείτε ότι ζούμε μόνο γι’ αυτή τη στιγμή· ότι ο κόσμος αρχίζει και τελειώνει σ’ αυτό το γεγονός· και πως ό, τ ι προηγήθηκε είναι βυθισμένο στο σκοτάδι και την ανυπαρξία.
Αντίθετα, έχουμε την αίσθηση ότι ο κόσμος και η ζωή μας έχουν μια συνέχεια. Ότι υπάρχουν γεγονότα που εμφανίζονται συνεχώς –με κανονικό ρυθμό– και τα οποία μπορούμε να προγραμματίσουμε, να προβλέψουμε και, ως ένα βαθμό, να ελέγξουμε.
Αυτή την αίσθηση της κανονικότητας και της συνέχειας των γεγονότων την αποδίδουμε με τον ενεστώτα.
Δείτε τώρα σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούμε τον ενεστώτα:
1. Όταν περιγράφουμε μια δραστηριότητα που εξελίσσεται ταυτόχρονα σχεδόν με τη στιγμή που μιλάμε ή γράφουμε.
• Η δασκάλα βλέπει έναν μπόμπιρα όρθιο πάνω στο θρανίο λίγο πριν αρχίσει το μάθημα. Τον ρωτάει έκπληκτη:
-Τι κάνεις εκεί πάνω;
Αυτός απαντά: «Τους δείχνω πόσο ψηλός είμαι»!
2. Όταν θέλουμε να δείξουμε υπάρχει μια σταθερή και δοκιμασμένη μέθοδος για να πετύχουμε το αποτέλεσμα που επιδιώκουμε.
Τυπικό παράδειγμα, οι συνταγές μαγειρικής:
• Σπανάκι με μύδια: Καθαρίζετε εξωτερικά τα μύδια με σύρμα ψιλό για να φύγει η άμμος και τα ξεπλένετε καλά. Βάζετε σε μια κατσαρόλα το κρεμμύδι να μαραθεί με βούτυρο για 5 λεπτά σε μέτρια φωτιά. Προσθέτετε ανακατεύοντας τα μύδια και το σκόρδο, τον άνηθο, τον μαϊντανό και τέλος το σπανάκι πολύ καλά πλυμένο και χοντροκομμένο.
Αφήνετε να βράσουν 25 με 30 λεπτά και τα σερβίρετε ζεστά.
3. Όταν αναφερόμαστε σε μια συνήθεια.
• Ο Νίκος πίνει το τζιν με λεμονάδα.
4. Όταν παραθέτουμε μια γενικά αποδεκτή διαπίστωση ή μια επιστημονική παραδοχή που θεωρείται αληθής..
• Το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου ισούται με 180 μοίρες.
5. Όταν αναφερόμαστε σ’ ένα γεγονός που η εμπειρία μάς έχει δείξει ότι χαρακτηρίζεται από κανονικότητα και σταθερότητα.
• Όποτε έρχομαι στο σπίτι, εσύ λείπεις.
6. Όταν παρουσιάζουμε μια ιδιότητα που θεωρούμε μόνιμη ή σταθερή.
• Ο Έκτορας έχει ταλέντο στη ζωγραφική.
7. Όταν αναφερόμαστε σε ένα προγραμματισμένο γεγονός. (Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, το ρήμα ακολουθείται από μια επιρρηματική ή προθετική φράση).
• Το τρένο φεύγει στις πέντε.
• Αύριο, φεύγω για Θεσσαλονίκη.
