Η συνεργασία επιρρημάτων
και προθέσεων
Τα επιρρήματα –-καθώς προσδιορίζουν κυρίως ρήματα-– δείχνουν κατά κανόνα τον τόπο, τον χρόνο, το ποσό, και τον τρόπο με τον οποίο εκτυλίσσεται μια δραστηριότητα:
Εκφράζουν και οι προθέσεις την ανάγκη μας να προσανατολιστούμε. Μας βοηθούν να εκφράσουμε τη θέση που έχουν οι οντότητες στον χώρο και τις σχέσεις που έχουν μεταξύ τους.
Παρά το γεγονός όμως ότι επιρρήματα και προθέσεις «συνεργάζονται» αρμονικά, έχουν μια ουσιαστική διαφορά: Οι προθέσεις –όταν ακολουθούν επιρρήματα– ειδικεύουν τον γενικό προσανατολισμό των επιρρημάτων.
Σενάριο:
Η Μαρία ξυπνάει το πρωί και διαπιστώνει ότι έχει αργήσει να πάει στο γραφείο. Αποφασίζει να πάρει το αυτοκίνητο του Νίκου, για να κερδίσει χρόνο. Ψάχνει να βρει το κλειδί.
--- Πού είναι το κλειδί του αυτοκινήτου;
Ο Νίκος απαντά:
--- Το κλειδί είναι επάνω.
Καλά καταλάβατε: Ο Νίκος δεν είναι πρόθυμος να δώσει το αυτοκίνητο στη Μαρία.
Η απάντησή του δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί μνημείο σαφήνειας. "Επάνω", αλλά "πού επάνω"; Λείπουν δύο στοιχεία από την απάντησή του: μια πρόθεση και μια οντότητα (ένα αντικείμενο).
Η Μαρία όμως βιάζεται… Αν είχε χρόνο, θα έπρεπε να ψάξει όλα τα σημεία του σπιτιού πάνω στα οποία είναι δυνατό να βρίσκεται το κλειδί του αυτοκινήτου. Καταλαβαίνετε ότι τα πράγματα δυσκολεύουν, η υπομονή της εξαντλείται, και τα νεύρα τεντώνονται…
Αν όμως ο Νίκος απαντούσε:
--- Το κλειδί του αυτοκινήτου είναι πάνω στο ψυγείο.
Όλα θα ήταν μια χαρά.
