Ο τρόπος σκέψης
Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε ο έφορος το διαβάσαμε:
"... με βάση τα περιουσικά στοιχεία που δηλώσατε, το ετήσιο εισόδημά σας πρέπει να ανέρχεται στις 180.000 ευρώ, τουλάχιστον".
Για τον έφορο --όπως και για κάθε λογικά ενήλικο άνθρωπο-- τα περιουσιακά στοιχεία 1, 2, 3, 4, και 5 αποτελούν τεκμήρια.
Αποτελούν δηλαδή πραγματικά και αδιάσειστα στοιχεία, τα οποία τον οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το ετήσιο εισόδημα του κυρίου Παραοικονόμου δεν μπορεί να είναι 10.800, αλλά τουλάχιστον 180.000 ευρώ. (Διάγραμμα 1)
Διάγραμμα 1
Οι τιμές αγοράς
Αν σας προβληματίζει το συμπέρασμα του εφόρου σχετικά με το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα (180.000 ευρώ) του κυρίου Παραοικονόμου, λάβετε υπόψη ότι η αγορά:
• Ενός "μικρού" ελικοπτέρου αγγίζει τις 500.000 ευρώ, και
• Ένός σκάφους (θαλαμηγού, πιο σωστά) 28 μέτρων αγγίζει τα 2.500.000 ευρώ.
Τα τεκμήρια 1-5 λειτουργούν για τον έφορο ως αποδεικτικά μέσα. Λειτουργούν δηλαδή ως μέσα που τον βοηθούν να αποδείξει ότι ο κύριος Παραοικονόμου έχει ετήσιο εισόδημα πολύ μεγαλύτερο των 10.800 ευρώ.
Αναγκαίες ενδείξεις
Στο πρώτο βιβλίο της Ρητορικής (A. Roemer, Teubner, 2η έκδοση (Leipsig 1898/1923) Α΄, 2, 1357b, 5-9), ο Αριστοτέλης ορίζει τα τεκμήρια ως "αναγκαίες ενδείξεις":
"Ονομάζω αναγκαίες τις ενδείξεις (σημεία) από τις οποίες μπορούμε να συνάγουμε συλλογισμό. Γι’ αυτό, μεταξύ των ενδείξεων το τεκμήριο έχει αυτή την ιδιότητα: όταν θεωρηθεί ότι αυτό που ειπώθηκε δεν μπορεί να ανασκευαστεί, τότε λέμε ότι έχει παραχθεί τεκμήριο".
Το τεκμήριο δεν είναι συμπέρασμα!
Το τεκμήριο (ή τα τεκμήρια) αποτελεί αφετηρία για υποστηρίξουμε ένα συμπέρασμα.
Με άλλα λόγια, αποτελεί αφετηρία για να αποδείξουμε μια γνώμη ή μια άποψη.
Πολύ περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ταινία μπορείτε να διαβάσετε εδώ (στην αγγλική γλώσσα).
Τα αποδεικτικά μέσα στο Δικονομικό δίκαιο
Ο όρος "αποδεικτικά μέσα" χρησιμοποιείται και (ή κυρίως) στη Δικονομία:
• Σε πολιτικές δίκες, στα αποδεικτικά μέσα περιλαμβάνονται: η ομολογία, τα τεκμήρια, η αυτοψία, οι εμπειρογνώμονες (καταθέσεις ή εκθέσεις), οι μάρτυρες, ο όρκος και τα έγγραφα.
• Στις ποινικές δίκες, στα αποδεικτικά μέσα περιλαμβάνονται: οι ενδείξεις, η αυτοψία, η πραγματογνωμοσύνη, η ομολογία του κατηγορουμένου, οι μάρτυρες και τα έγραφα.
Και στις δύο περιπτώσεις τα αποδεικτικά μέσα συγκροτούν το αποδεικτικό υλικό με βάση το οποίο ο δικαστής θα σχηματίσει "δικανική πεποίθηση" σχετικά με την αλήθεια ενός ισχυρισμού.
Μια σημαντική ταινία
Οι "12 Ένορκοι" (12 Angry Men) είναι ταινία του 1957, που σκηνοθέτησε ο Σίντνεϊ Λιούμετ (Sidney Lumet). Η ταινία περιλαμβάνεται στον κατάλογο των 100 καλύτερων όλων των εποχών.
Στην ταινία, 12 ένορκοι καλούνται να αποφασίζουν για την ενοχή ή την αθωότητα ενός δεκαοκτάχρονου ο οποίος κατηγορείται για τη δολοφονία του πατέρα του.
Ενώ στην πρώτη ψηφοφορία οι 11 ένορκοι ψηφίζουν "ένοχος", ο ένορκος 8 (τον υποδύεται ο Χένρι Φόντα) διατυπώνει τις επιφυλάξεις του σχετικά με τον τρόπο αξιολόγησης των τεκμηρίων κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας.
